Λέξεις, νοήματα και λαθραίοι ευφημισμοί

Tι είναι η δολοφονία ενός ανθρώπου, οποιουδήποτε ανθρώπου; Και πώς αποκαλείται η δολοφονία ενός ανθρώπου; Στην ...«καλύτερη» περίπτωση, η δολοφονία ενός ανθρώπου δεν είναι τίποτα λιγότερο από «δολοφονία». Και δεν μπορεί παρά να αποκαλείται έτσι: «Δολοφονία».

Αν τρελαθήκαμε; Οντως συμβαίνουν «τρελά πράγματα», ωστόσο διατηρούμε ακόμα (ελπίζουμε) «σώας τας φρένας». Τόσο «σώας», ώστε, τουλάχιστον, να μπορούμε να ξεχωρίζουμε τις λέξεις και τις έννοιες των λέξεων. Εκείνο, λοιπόν, που συνέβη - ώστε να καθίσταται απαραίτητο να ψάξουμε να βρούμε τι άλλο εκτός από δολοφονία μπορεί να είναι η δολοφονία ενός ανθρώπου - είναι ότι έπεσε στα χέρια μας το χτεσινό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Καθημερινή».

Η «Καθημερινή» επέλεξε στην πρώτη σελίδα του χτεσινού φύλλου της να έχει (κεντρική μάλιστα) τη φωτογραφία του αυτοκινήτου - του βομβαρδισμένου αυτοκινήτου - του Ιρανού πυρηνικού επιστήμονα που εκτελέστηκε προχτές στην Τεχεράνη με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο δυο ακόμα άνθρωποι.

Μέχρι εδώ «όλα καλά». Πώς όμως περιγράφεται από την εν λόγω εφημερίδα η δολοφονία του επιστήμονα; Πώς αποκαλείται η εκτέλεση; Μήπως «δολοφονία»; Μήπως «εκτέλεση»;

Οχι. Σύμφωνα με τον τίτλο που επέλεξαν οι ιθύνοντες της «Καθημερινής» για να παρουσιάσουν το θέμα, σύμφωνα με τον τίτλο που δεσπόζει πάνω από τη φωτογραφία του βομβαρδισμένου αυτοκινήτου του δολοφονημένου επιστήμονα, αυτό που συνέβη προχτές στην πρωτεύουσα του Ιράν δεν ήταν μία ακόμα δολοφονία στην Τεχεράνη, ήταν ένα ...«Αντιπυρηνικό χτύπημα στην Τεχεράνη»!

Οχι. Για την «Καθημερινή» το χτύπημα δεν ήταν «δολοφονικό», δεν ήταν «εγκληματικό», ήταν ...αντιπυρηνικό (και μάλιστα χωρίς εισαγωγικά η λέξη για να υπονοείται κάτι που παραπέμπει - έστω - σε δολοφονία)...

Τώρα, μάλλον, θα μας καταμαρτυρήσουν ότι είμαστε «σχολαστικοί». Οτι «στερούμεθα φαντασίας».

Οτι αδυνατούμε να αντιληφθούμε το δικό τους υψηλό δημοσιογραφικό «γκελ» καθότι με το συγκεκριμένο τίτλο θα ισχυριστούν ενδεχομένως ότι ήθελαν να παρουσιάσουν τη δολοφονία του επιστήμονα ως αποτέλεσμα της γενικότερης υπόθεσης με τις «πιέσεις εναντίον του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα» μπλα, μπλα, μπλα...

Καμία αντίρρηση: Η δολοφονία του (τέταρτου στη σειρά) Ιρανού επιστήμονα σε αυτή την υπόθεση εντάσσεται. Καλά είναι επίσης και τα περί «δημοσιογραφίας υψηλού επιπέδου» την οποία ημείς αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε (άσχετο: το «υψηλό επίπεδο» μιας ορισμένης δημοσιογραφίας σχετίζεται με το ύψος κάποιου ορόφου της αμερικανικής πρεσβείας στον οποίο γίνονται τέτοια «δημοσιογραφικά μαθήματα»;) αλλά το ερώτημα παραμένει: Αυτοί που τη διέπραξαν τη δολοφονία, τι διέπραξαν;

Δολοφονία διέπραξαν ή «αντιπυρηνικό χτύπημα»;

Γιατί αν προχώρησαν σε «αντιπυρηνικό χτύπημα» και όχι σε δολοφονία, γιατί αν κάποιες δολοφονίες ισοδυναμούν με «αντιπυρηνικά χτυπήματα», τότε μήπως θα πρέπει η κοινή γνώμη να εξοικειωθεί με μερικές «καλές» δολοφονίες επειδή τυγχάνει να είναι (ή επειδή «τυγχάνει» κάποιοι να τις αποκαλούν) ...«αντιπυρηνικές»;

Κατά την ίδια λογική, μήπως επίσης θα πρέπει τα «Γκουαντανάμο» αντί για κολαστήρια να τα λέμε «σωφρονιστήρια»; Τους εξωνημένους δημοσιογράφους να τους λέμε «ενσωματωμένους» δημοσιογράφους; Τις κατοχές τύπου Ιράκ και Αφγανιστάν να τις λέμε «εκδημοκρατισμό»; Τις ιμπεριαλιστικές επιδρομές να τις λέμε «προληπτική δράση»; 'Η, για να έρθουμε στα δικά μας, μήπως θα έπρεπε την απόλυση να την λέμε «εφεδρεία» και την καταστροφή να την λέμε «σωτηρία»;

Εν κατακλείδι:

Οι λέξεις έχουν αξία για να προσδιορίζουν το σαφές περιεχόμενο όσων περιγράφουν. Η αντιστροφή, η παραχάραξη, η αποκολοκύνθωση του νοήματος των λέξεων, από την άλλη, ένα στόχο έχει: Να χάνεται το νόημα των γεγονότων, να μεταμορφώνεται, να μασκαρεύεται και στη θέση του πραγματικού νοήματος να εγκαθίσταται ο λαθραίος ευφημισμός.

Οσο δε πιο απεχθές, όσο πιο φρικώδες, όσο πιο βάρβαρο το περιεχόμενο, τόσο πιο χυδαίος ο ευφημισμός.

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Ριζοσπάστης