Η Βαρκελώνη, όπου προχθές διαδήλωσαν μυριάδες άνθρωποι με το σύνθημα «Casa nostra, casa vostra» (το σπίτι μας, η πατρίδα μας, είναι και δικό σας), είχε ετοιμάσει σχέδιο υποδοχής Σύρων και Ιρακινών προσφύγων ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2015.
Και το είχε γνωστοποιήσει επίσημα στην κεντρική κυβέρνηση. Σε ετοιμότητα οι τεχνικές υπηρεσίες του δήμου, σε ετοιμότητα και το πλήθος των εθελοντών, η φιλοτιμία των οποίων βρήκε μιμητές και στη Μαδρίτη και τη Βαλένθια, που δήλωσαν επίσης πρόθυμες να δεχτούν πρόσφυγες. Κι αυτό όταν η άνω Ευρώπη τειχιζόταν, περιφρασσόταν, απέπεμπε, σκλήραινε τους νόμους της, αδιαφορώντας τόσο για τους ξεριζωμένους όσο και για την Ελλάδα και την Ιταλία, για τη Λέσβο και τη Λαμπεντούζα.
Η καταλανική αλληλεγγύη, όχι ρητορική αλλά πρακτικά εκδηλωμένη, οργανωτικά και υλικά, έπεισε την κυβέρνηση της Ισπανίας να δεσμευτεί ότι θα δεχτεί τελικά 17.680 πρόσφυγες, εγκλωβισμένους στην Ιταλία και στην Ελλάδα, πολύ περισσότερους από τους 2.749 για τους οποίους είχε αρχικά συμφωνήσει.
Και λοιπόν; Και οι αριθμοί έχουν τη μοίρα των λέξεων: Λέγονται για να σβήσουν δίχως ν’ αφήσουν πολιτικά ή ηθικά ίχνη. Εως τον Φεβρουάριο του 2016 μόνο 18 πρόσφυγες είχαν μετεγκατασταθεί στην Ισπανία. Λογικό, όταν από τις 160.000 μετεγκαταστάσεις που είχαν συμφωνηθεί από τις χώρες της Ε.Ε., είχαν πραγματοποιηθεί μόλις 600.
Εξ ου και οι δηλώσεις της δημάρχου της Βαρκελώνης Αντα Κολάου, ακριβώς τέτοιον καιρό πέρυσι, με τις οποίες κατήγγελλε δριμύτατα την ισπανική κυβέρνηση, που κωλυσιεργεί συστηματικά, και τα στρατηγεία των Βρυξελλών, που δείχνουν να βολεύονται με τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, την οποία επικρίνουν όλες οι διεθνούς κύρους μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οι διαμαρτυρίες της, όμως, δεν έφεραν αποτέλεσμα.
Κι έτσι την 1η Αυγούστου του 2016 στη δημοφιλέστερη παραλία της Βαρκελώνης τοποθετήθηκε ένας ψηφιακός «μετρητής της ντροπής», όπως ονομάστηκε, για να καταγράφει καθημερινά πόσοι χάνονται στη θάλασσα προσπαθώντας να σωθούν από τον πόλεμο ή τη δεινή ανέχεια (στα χρόνια του πολέμου στο Βιετνάμ, σημειωτέον, οι αμερικανικές εφημερίδες είχαν έναν πίνακα απωλειών, όπου πρόσθεταν καθημερινά τους νεκρούς της προηγουμένης).
Άγνωστο αν ο μετρητής λειτούργησε σαν γεννήτρια τύψεων. Σαν εμβρυουλκός ευθύνης, πάντως, δεν αποδείχτηκε αποτελεσματικός. Όταν εγκαινιάστηκε, οι θαλασσοπνιγμένοι ήταν 3.034. Στο τέλος του χρόνου, και με την επίσημη Ευρώπη πάντοτε στον ρόλο του θεατή, είχαν ξεπεράσει τους 5.000. Οσο για τις μετεγκαταστάσεις στην Ισπανία, μετά βίας ξεπερνούν τις χίλιες.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η προϊστορία της προχθεσινής παρήγορα μαζικής διαδήλωσης στη Βαρκελώνη. Αν οι άνθρωποι που συμπορεύτηκαν σ’ αυτήν παρακινήθηκαν από τα αισθήματά τους ή από τις ιδέες τους είναι ένα ερώτημα που έχει νόημα μόνο στο ιδιόλεκτο όσων κομπαστών μεταφράζουν τις ιδέες σε «ιδεοληψίες» και εννοούν τα αισθήματα σαν τεκμήρια ανωριμότητας.
Η προσφυγοφοβία σαν ίωση
Λογοπαικτικός ο πρωτοσέλιδος τίτλος της χθεσινής «Μακεδονίας», της εφημερίδας της Θεσσαλονίκης («Στο Ωραιόκαστρο βλέπουν... ασχημόπαπα»), ευθύς και απερίστροφος ο υπέρτιτλος: «Ακροδεξιοί και κάποιοι γονείς δεν βάζουν μυαλό».
Από τους δύο υπότιτλους, εξηγητικός ο ένας («Επεισόδια και χθες στην "υποδοχή" προσφύγων»), επιτιμητικός και ειρωνικός ο δεύτερος: «Πρωτοφανής επιστολή του συλλόγου γονέων – 130 παιδιά έλειπαν χθες από το σχολείο!». Στον τόνο του σαρκασμού και το σχετικό κείμενο: «Στο 1ο δημοτικό Ωραιοκάστρου η... εποχική ίωση που χτύπησε 130 από τα 341 παιδιά που φοιτούν στο σχολείο λέγεται προσφυγοφοβία, αφού μάλλον την είχε προαποφασίσει το Δ.Σ. του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων με επιστολή του που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο. Ετσι, όσο κι αν οι υπεύθυνοι του προγράμματος εκπαίδευσης προσφυγόπουλων και οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους επειδή πρόκειται για παιδιά, φαίνεται πως τα επεισόδια της Περασμένης Παρασκευής, όταν ομάδα ακροδεξιών αλυσοδέθηκε στα κάγκελα του σχολείου προκειμένου να απαγορεύσει την είσοδο στα προσφυγόπουλα, δεν ήταν ούτε μεμονωμένα ούτε... περαστικά. Χθες οι ίδιοι προκάλεσαν νέα ένταση, συνεπικουρούμενοι από κάποιους γονείς».
Τα πράγματα με τ’ όνομά τους λοιπόν. Κι αυτό την ώρα που εδώ στον Νότο, στο κέντρο δηλαδή, αρκετοί από τους πληροφορητές του κοινού και τους συνδιαμορφωτές της κοινής γνώμης εξακολουθούν να βλέπουν αποκλειστικά «ανησυχούντες γονείς» (και καθόλου ακροδεξιούς, υποδυόμενους τους τελευταίους των θερμοπυλομάχων) και περίπου να τους δικαιολογούν, τη μια επειδή δήθεν τα προσφυγόπουλα δεν έχουν εμβολιαστεί όλα, την άλλη επειδή τάχα οι αίθουσες είναι μικρές κι οι δάσκαλοι λίγοι.
Και την ώρα που συνεχίζουμε να δηλώνουμε σίγουροι ότι πρόκειται για πράγματα «μεμονωμένα και περαστικά», άρα δεν χρειάζεται να χολοσκάμε ιδιαίτερα, θα τα διευθετήσει όλα ο χρόνος, περιττεύει η δική μας σκέψη και δράση.
Στα περισσότερα σχολεία τα προσφυγόπουλα φοιτούν κανονικά. Θα ήταν όμως λάθος να το θεωρούμε αυτό τίτλο τιμής και να εφησυχάζουμε. Η χώρα μας έχει συνυπογράψει ποικίλες συμφωνίες για τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών, τις οποίες και οφείλει να τιμά. Και μοιράζεται και κάποια κονδύλια για να μπορέσει να ανταποκριθεί.
Δεν καλύπτει το όποιο κόστος μόνο με τα λιγοστά που έχουν απομείνει στον δικό της κορβανά, όπως διατείνονται οι αρνητές της εκπαίδευσης των μικρών προσφύγων. Ανάμεσά τους και αυτοί που «για να προστατέψουν τα παιδιά τους», τα αρρωσταίνουν.
Και δεν εννοώ τη χειμωνιάτικη ίωση που δηλώνουν ότι τα χτύπησε, ώστε να απουσιάσουν από το σχολείο, να μη συνυπάρξουν με ξενάκια και κινδυνέψουν κίνδυνο μέγα. Αυτή είναι πράγματι περαστική.
Εννοώ την ίωση της προσφυγοφοβίας στην οποία τα εκθέτουν, πνίγοντας τα αυθόρμητα αισθήματά τους και φυτεύοντας στο άπλαστο ακόμα μυαλουδάκι τους την προκατάληψη.
Του Παντελή Μπουκάλα
Και το είχε γνωστοποιήσει επίσημα στην κεντρική κυβέρνηση. Σε ετοιμότητα οι τεχνικές υπηρεσίες του δήμου, σε ετοιμότητα και το πλήθος των εθελοντών, η φιλοτιμία των οποίων βρήκε μιμητές και στη Μαδρίτη και τη Βαλένθια, που δήλωσαν επίσης πρόθυμες να δεχτούν πρόσφυγες. Κι αυτό όταν η άνω Ευρώπη τειχιζόταν, περιφρασσόταν, απέπεμπε, σκλήραινε τους νόμους της, αδιαφορώντας τόσο για τους ξεριζωμένους όσο και για την Ελλάδα και την Ιταλία, για τη Λέσβο και τη Λαμπεντούζα.
Η καταλανική αλληλεγγύη, όχι ρητορική αλλά πρακτικά εκδηλωμένη, οργανωτικά και υλικά, έπεισε την κυβέρνηση της Ισπανίας να δεσμευτεί ότι θα δεχτεί τελικά 17.680 πρόσφυγες, εγκλωβισμένους στην Ιταλία και στην Ελλάδα, πολύ περισσότερους από τους 2.749 για τους οποίους είχε αρχικά συμφωνήσει.
Και λοιπόν; Και οι αριθμοί έχουν τη μοίρα των λέξεων: Λέγονται για να σβήσουν δίχως ν’ αφήσουν πολιτικά ή ηθικά ίχνη. Εως τον Φεβρουάριο του 2016 μόνο 18 πρόσφυγες είχαν μετεγκατασταθεί στην Ισπανία. Λογικό, όταν από τις 160.000 μετεγκαταστάσεις που είχαν συμφωνηθεί από τις χώρες της Ε.Ε., είχαν πραγματοποιηθεί μόλις 600.
Εξ ου και οι δηλώσεις της δημάρχου της Βαρκελώνης Αντα Κολάου, ακριβώς τέτοιον καιρό πέρυσι, με τις οποίες κατήγγελλε δριμύτατα την ισπανική κυβέρνηση, που κωλυσιεργεί συστηματικά, και τα στρατηγεία των Βρυξελλών, που δείχνουν να βολεύονται με τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, την οποία επικρίνουν όλες οι διεθνούς κύρους μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οι διαμαρτυρίες της, όμως, δεν έφεραν αποτέλεσμα.
Άγνωστο αν ο μετρητής λειτούργησε σαν γεννήτρια τύψεων. Σαν εμβρυουλκός ευθύνης, πάντως, δεν αποδείχτηκε αποτελεσματικός. Όταν εγκαινιάστηκε, οι θαλασσοπνιγμένοι ήταν 3.034. Στο τέλος του χρόνου, και με την επίσημη Ευρώπη πάντοτε στον ρόλο του θεατή, είχαν ξεπεράσει τους 5.000. Οσο για τις μετεγκαταστάσεις στην Ισπανία, μετά βίας ξεπερνούν τις χίλιες.
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η προϊστορία της προχθεσινής παρήγορα μαζικής διαδήλωσης στη Βαρκελώνη. Αν οι άνθρωποι που συμπορεύτηκαν σ’ αυτήν παρακινήθηκαν από τα αισθήματά τους ή από τις ιδέες τους είναι ένα ερώτημα που έχει νόημα μόνο στο ιδιόλεκτο όσων κομπαστών μεταφράζουν τις ιδέες σε «ιδεοληψίες» και εννοούν τα αισθήματα σαν τεκμήρια ανωριμότητας.
Η προσφυγοφοβία σαν ίωση
Λογοπαικτικός ο πρωτοσέλιδος τίτλος της χθεσινής «Μακεδονίας», της εφημερίδας της Θεσσαλονίκης («Στο Ωραιόκαστρο βλέπουν... ασχημόπαπα»), ευθύς και απερίστροφος ο υπέρτιτλος: «Ακροδεξιοί και κάποιοι γονείς δεν βάζουν μυαλό».
Από τους δύο υπότιτλους, εξηγητικός ο ένας («Επεισόδια και χθες στην "υποδοχή" προσφύγων»), επιτιμητικός και ειρωνικός ο δεύτερος: «Πρωτοφανής επιστολή του συλλόγου γονέων – 130 παιδιά έλειπαν χθες από το σχολείο!». Στον τόνο του σαρκασμού και το σχετικό κείμενο: «Στο 1ο δημοτικό Ωραιοκάστρου η... εποχική ίωση που χτύπησε 130 από τα 341 παιδιά που φοιτούν στο σχολείο λέγεται προσφυγοφοβία, αφού μάλλον την είχε προαποφασίσει το Δ.Σ. του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων με επιστολή του που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο. Ετσι, όσο κι αν οι υπεύθυνοι του προγράμματος εκπαίδευσης προσφυγόπουλων και οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους επειδή πρόκειται για παιδιά, φαίνεται πως τα επεισόδια της Περασμένης Παρασκευής, όταν ομάδα ακροδεξιών αλυσοδέθηκε στα κάγκελα του σχολείου προκειμένου να απαγορεύσει την είσοδο στα προσφυγόπουλα, δεν ήταν ούτε μεμονωμένα ούτε... περαστικά. Χθες οι ίδιοι προκάλεσαν νέα ένταση, συνεπικουρούμενοι από κάποιους γονείς».
Τα πράγματα με τ’ όνομά τους λοιπόν. Κι αυτό την ώρα που εδώ στον Νότο, στο κέντρο δηλαδή, αρκετοί από τους πληροφορητές του κοινού και τους συνδιαμορφωτές της κοινής γνώμης εξακολουθούν να βλέπουν αποκλειστικά «ανησυχούντες γονείς» (και καθόλου ακροδεξιούς, υποδυόμενους τους τελευταίους των θερμοπυλομάχων) και περίπου να τους δικαιολογούν, τη μια επειδή δήθεν τα προσφυγόπουλα δεν έχουν εμβολιαστεί όλα, την άλλη επειδή τάχα οι αίθουσες είναι μικρές κι οι δάσκαλοι λίγοι.
Και την ώρα που συνεχίζουμε να δηλώνουμε σίγουροι ότι πρόκειται για πράγματα «μεμονωμένα και περαστικά», άρα δεν χρειάζεται να χολοσκάμε ιδιαίτερα, θα τα διευθετήσει όλα ο χρόνος, περιττεύει η δική μας σκέψη και δράση.
Στα περισσότερα σχολεία τα προσφυγόπουλα φοιτούν κανονικά. Θα ήταν όμως λάθος να το θεωρούμε αυτό τίτλο τιμής και να εφησυχάζουμε. Η χώρα μας έχει συνυπογράψει ποικίλες συμφωνίες για τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών, τις οποίες και οφείλει να τιμά. Και μοιράζεται και κάποια κονδύλια για να μπορέσει να ανταποκριθεί.
Δεν καλύπτει το όποιο κόστος μόνο με τα λιγοστά που έχουν απομείνει στον δικό της κορβανά, όπως διατείνονται οι αρνητές της εκπαίδευσης των μικρών προσφύγων. Ανάμεσά τους και αυτοί που «για να προστατέψουν τα παιδιά τους», τα αρρωσταίνουν.
Και δεν εννοώ τη χειμωνιάτικη ίωση που δηλώνουν ότι τα χτύπησε, ώστε να απουσιάσουν από το σχολείο, να μη συνυπάρξουν με ξενάκια και κινδυνέψουν κίνδυνο μέγα. Αυτή είναι πράγματι περαστική.
Εννοώ την ίωση της προσφυγοφοβίας στην οποία τα εκθέτουν, πνίγοντας τα αυθόρμητα αισθήματά τους και φυτεύοντας στο άπλαστο ακόμα μυαλουδάκι τους την προκατάληψη.
Του Παντελή Μπουκάλα
Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου