Ο Τίμοθι Τζον Μπέρνερς Λι, μέλος του Τάγματος της Αξίας, ιππότης-διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, μέλος της Βασιλικής Εταιρείας, μέλος της Βασιλικής Εταιρείας Μηχανικής, μέλος της Βασιλικής Εταιρείας Τεχνών, δεν χρίστηκε τυχαία σερ: είναι ο εφευρέτης του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web). Και σίγουρα δεν είναι τυχαία η σχεδόν δραματική προειδοποίησή του.
Εκεί που η τύχη όμως φαίνεται να έπαιξε με τον δικό της δραματικά ειρωνικό τρόπο είναι η χρονική συγκυρία. Στις 12 Μαρτίου το Web γιόρτασε τα 29α γενέθλιά του και ο Μπέρνερς Λι, με ανοιχτή επιστολή του και με συνέντευξη στους Financial Times, προειδοποιεί ότι εταιρείες όπως η Google, το Facebook και το Twitter έχουν αποκτήσει υπερβολικά κυρίαρχη θέση στην αγορά, προωθούν την παραπληροφόρηση και την παραπλανητική πολιτική διαφήμιση, ενώ εκμεταλλεύονται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών.
Στις 16 Μαρτίου ξέσπασε το σκάνδαλο Facebook. Τι έλεγε μόλις τέσσερις μέρες νωρίτερα ο άνθρωπος που στην Οξφόρδη κατασκεύασε τον πρώτο του υπολογιστή, με μόνα υλικά παλιά ηλεκτρονικά εξαρτήματα και ένα κολλητήρι, συνελήφθη ως χάκερ κι έμελλε στα 33 του να αλλάξει την πορεία της ανθρωπότητας;
 |
| Ο Τίμοθι Τζον Μπέρνερς Λι, εφευρέτης του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web), προειδοποιεί ότι εταιρείες όπως η Google, το Facebook και το Twitter έχουν αποκτήσει υπερβολικά κυρίαρχη θέση στην αγορά. |
«Ο αριθμός των τρόπων που τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά στο ίντερνετ έχει πολλαπλασιαστεί. Ηρθε η ώρα για μια αντίδραση εκ μέρους των ανθρώπων στην Ευρώπη», σημείωνε ο Μπέρνερς Λι και υπογράμμιζε ότι «ο Ιστός στον οποίο πολλοί συνδέονταν πριν χρόνια δεν είναι αυτός που βρίσκουν σήμερα οι νέοι χρήστες. Αυτό που ήταν κάποτε μια πλούσια γκάμα ιστολογίων και διαδικτυακών τόπων έχει συμπιεστεί από λίγες πλατφόρμες, οι οποίες ελέγχουν ποιες ιδέες και γνώμες θα δει κανείς και θα μοιραστεί».
Ακριβώς αυτό επιβεβαίωσε και ο πληροφοριοδότης της Observer, που έδωσε στοιχεία στην εφημερίδα τα οποία δείχνουν ότι προσωπικές πληροφορίες 50 εκατομμυρίων Αμερικανών χρηστών του Facebook εκλάπησαν και χρησιμοποιήθηκαν από την εταιρεία Cambridge Analytica, η οποία συνεργαζόταν με την ομάδα που οργάνωσε την προεκλογική εκστρατεία του Αμερικανού προέδρου, αλλά και την εκστρατεία υπέρ του Brexit. Από εκείνη την ημέρα, το Κογκρέσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η βρετανική Βουλή ζητούν εξηγήσεις από τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ, που βλέπει τη μετοχή της εταιρείας του να κατρακυλά κι ένα κύμα φυγής των χρηστών από το FB να απειλεί τον επιχειρηματικό του κολοσσό. Από εκείνη την ημέρα, ένα ποτάμι από άρθρα γράφονται καθημερινά και έννοιες όπως ιδιωτικότητα και προσωπικά δεδομένα μπαίνουν στο πανηγύρι της online κοινότητας. Ωστόσο, κανείς μας δεν δικαιούται να πέφτει από τα σύννεφα.
Η επιβεβαίωση των φόβων
Σήμερα και μετά το σκάνδαλο, λιγότεροι από τους μισούς Αμερικανούς εμπιστεύονται το Facebook ότι θα τηρήσει την αμερικανική νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων (δημοσκόπηση του πρακτορείου Reuters και της εταιρείας Ipsos), ενώ το 60% των Γερμανών φοβούνται ότι το Facebook και άλλοι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έχουν αρνητικές συνέπειες για τη δημοκρατία (έρευνα της εφημερίδας Bild am Sonntag).
Τα στοιχεία που αφορούν την Ευρώπη αποκτούν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν διαβαστούν σε συνδυασμό με την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου (κατά την οποία ερωτήθηκαν περίπου 26.000 πολίτες): Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι κυκλοφορούν πολλές ψευδείς ειδήσεις εντός της Ε.Ε., με το 83% των ερωτηθέντων να απαντούν ότι αυτό το φαινόμενο αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία. Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι διαδικτυακοί συναθροιστές ειδήσεων (online news aggregators), τα blogs και οι ιστοσελίδες εμπνέουν ελάχιστη εμπιστοσύνη. Αντίθετα, οι παραδοσιακές εφημερίδες και τα περιοδικά, ιστοσελίδες που ειδικεύονται στην ενημέρωση και οι ηλεκτρονικές εκδόσεις, τα ειδησεογραφικά πρακτορεία, ιδιωτικά και δημόσια, απολαμβάνουν υψηλότερο ποσοστό εμπιστοσύνης (συνολικά άνω του 70%).
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η συνολική εντύπωση είναι πως η διασπορά παραπληροφόρησης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθίσταται ευχερής επειδή οι ψευδείς ειδήσεις κάνουν επίκληση στο συναίσθημα (88%), μεταδίδονται για να προσανατολίσουν σε συγκεκριμένη κατεύθυνση τον δημόσιο διάλογο (84%) και θεωρούνται πηγή κέρδους (65%).
Αν αυτό ισχύει, πώς ερμηνεύεται το γεγονός ότι όλο και πιο πολλοί, όλο και πιο πολύ δικτυώνονται; Πώς, ενώ δεν εμπιστεύονται, εκχωρούν τα προσωπικά τους δεδομένα όχι μόνο σε μια εταιρεία αλλά και στο εν πολλοίς άγνωστο «κοινό τους»;
⚑ Πάνω από τους μισούς κατοίκους της Γης βρίσκονται online
⚑ 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν το Facebook
⚑ Το Twitter έχει σχεδόν 330 εκατομμύρια ενεργούς λογαριασμούς
⚑ Το Instagram μετρά 800 εκατομμύρια χρήστες
⚑ 1,5 δισεκατομμύριο λογαριασμούς έχει το YouTube
⚑ Επτά στους δέκα Ελληνες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο. Επτά στους δέκα έχουν προφίλ σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης
⚑ 5.200.000 Ελληνες χρησιμοποιούν το Facebook
⚑ Ενας στους δύο Ελληνες γονείς επιτρέπει στα παιδιά του να χρησιμοποιούν social media πριν από τα 13 τους χρόνια.
Παιδιά σε γυάλα
Οι Millennials περνούν 11 ώρες ημερησίως παίζοντας με τα κινητά τους, με την ανταλλαγή μηνυμάτων και την κοινωνική δικτύωση να αποτελούν τις δύο δημοφιλέστερες δραστηριότητές τους. Σύμφωνα με τη Eurostat το 2016, 4 στους 10 χρήστες 13-33 ετών δηλώνουν εξαρτημένοι από τα social media, ενώ 51% των χρηστών ηλικίας 13-33 δηλώνουν ότι «τα likes τούς προσφέρουν χαρά».
Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα -και ίσως και λίγο τρομακτική για όλους εμάς τους νομάδες του ψηφιακού κόσμου- είναι η σχέση που έχουν αναπτύξει με τα social media οι ιθαγενείς. Τους αποκαλούν «iGen» κι έχουν... γεννηθεί με το κινητό στο χέρι, αφού είναι η πρώτη γενιά στην Ιστορία που από την πρώιμη παιδική της ηλικία έχει σχέση με τη συσκευή. Αυτήν ακριβώς τη γενιά επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει η δρ Jean M. Twenge. Το πόνημά της έχει εκτοξευτεί στη Νο1 θέση του Amazon στα εθνογραφικά βιβλία και ο τίτλος του είναι αποκαλυπτικός για το περιεχόμενο: «Γιατί τα σημερινά υπερ-συνδεδεμένα παιδιά επαναστατούν λιγότερο, είναι πιο ανεκτικά, λιγότερο χαρούμενα κι εντελώς απροετοίμαστα για την ενηλικίωση».
Αυτά τα παιδιά, ισχυρίζεται η επιστήμων, ζουν σε μια πραγματικότητα όπου τα social media και η ανταλλαγή μηνυμάτων υποσκελίζουν οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, περνούν λιγότερο χρόνο με τους φίλους τους και νιώθουν περισσότερο άγχος, θλίψη και μοναξιά.
Οι ορμόνες
 |
| Chamath Palihapitiya, πρώην αντιπρόεδρος του Facebook: «Δημιουργήσαμε μια σειρά εργαλείων που διαλύουν τον κοινωνικό ιστό και αποδιοργανώνουν τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας» |
Οι ερευνητές στα πανεπιστήμια του κόσμου επιστρατεύουν διάφορες ερμηνείες για να αποκωδικοποιήσουν τις συμπεριφορές των χρηστών: άλλοι κάνουν λόγο για οιονεί εθισμό (δεν έχει χαρακτηριστεί ψυχική ασθένεια, αλλά ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι αναγνωρισμένη πάθηση), άλλοι λένε ότι αυτό που επηρεάζει είναι πως το online sharing απελευθερώνει υψηλές δόσεις ωκυτοκίνης, της «ορμόνης της αγάπης».
Μια άλλη ορμόνη ομολόγησε ότι εξιτάρει το FB ο πρώην αντιπρόεδρος της εταιρείας. Ο άνθρωπος που ήταν νούμερο δύο στην ιεραρχία μετά τον Ζάκερμπεργκ και στον οποίο πιστώνεται η εκτόξευση των χρηστών της πλατφόρμας από τα 5 στα 800 εκατομμύρια, τον Δεκέμβριο που μας πέρασε έδωσε μια συνέντευξη ενώπιον φοιτητών του Στάτφορντ.
Ο Chamath Palihapitiya φάνηκε ανελέητος και απέναντι στην εταιρεία και απέναντι στον εαυτό του: δήλωσε ότι αισθάνεται «τεράστια ενοχή» που συνέβαλε στη γιγάντωση του FΒ και κάλεσε τους ανθρώπους να σταματήσουν να το χρησιμοποιούν. «Δημιουργήσαμε μια σειρά εργαλείων που διαλύουν τον κοινωνικό ιστό και αποδιοργανώνουν τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας», είπε χαρακτηριστικά ο Palihapitiya. «Η διάδραση με τους συναθρώπους μας γίνεται πλέον με καρδούλες, "μου αρέσει" και υψωμένους αντίχειρες. Τα πάντα κινούνται με γνώμονα την ντοπαμίνη που εκκρίνεται στον εγκέφαλό μας όταν μας κάνουν like. Οι βραχυπρόθεσμοι κύκλοι ανάδρασης με γνώμονα την ντοπαμίνη, που έχουμε δημιουργήσει, καταστρέφουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η κοινωνία. Δεν υπάρχει πολιτικός διάλογος, ούτε συνεργασία, αλλά παραπληροφόρηση και ψέμα. Δεν είναι μόνο πρόβλημα της Αμερικής… είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα».
Ομολογία
Το πώς ακριβώς η ψυχολογία μπήκε στην υπηρεσία του Facebook εξήγησε και ο Σον Πάρκερ, ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της πλατφόρμας και ο άνθρωπος που κατηύθυνε το Facebook στη Σίλικον Βάλεϊ, φέρνοντας την ιδέα του Μαρκ Ζάκερμπεργκ μπροστά σε μεγάλους επενδυτές.
Τον Νοέμβριο ο Πάρκερ δήλωσε «κατά κάποιον τρόπο αντιρρησίας συνείδησης» όσον αφορά τα social media και παραδέχτηκε πως «μόνο ο Θεός ξέρει τι κάνει στους εγκεφάλους των παιδιών μας». Ο Πάρκερ εξήγησε τη διαδικασία σκέψης που ακολουθούν οι «χάκερ σαν κι αυτόν» ώστε να οικοδομήσουν εφαρμογές όπως το Facebook: «Πώς καταναλώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο και συνειδητή προσοχή; Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σας προσφέρουμε ένα μικρό χτύπημα ντοπαμίνης κάθε φορά, επειδή κάποιος σας έκανε like ή σχολίασε μια φωτογραφία ή ένα ποστ ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό θα σας κάνει να συνεισφέρετε περισσότερο περιεχόμενο, και αυτό θα σας πάρει (…) περισσότερα likes και σχόλια. Είναι μια λούπα ανατροφοδότησης κοινωνικής επικύρωσης (…), ακριβώς το είδος του πράγματος που ένας χάκερ, όπως εγώ, θα έβλεπε, γιατί εκμεταλλεύεται μια ευάλωτη θέση στην ανθρώπινη ψυχολογία. Οι εφευρέτες, οι δημιουργοί –είμαι εγώ, είναι ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, είναι ο Kevin Systrom για το Instagram- είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που το καταλαβαίνουν αυτό συνειδητά. Και το κάναμε ούτως ή άλλως».
Οι επιδράσεις στην ψυχική υγεία των χρηστών
Η επιστημονική έρευνα για τα social media και τον τρόπο που επιδρούν στην ψυχολογία, τη σεξουαλικότητα, τις κοινωνικές σχέσεις και τις πολιτικές συμπεριφορές στην πραγματικότητα βρίσκεται στα σπάργανα, αφού τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλάζουν και εξελίσσονται με ασύλληπτη ταχύτητα. Οι επιστήμονες άλλοτε εξαίρουν κι άλλοτε ενοχοποιούν απολύτως τη χρήση των μέσων κι έτσι δεν είναι παράδοξο το γεγονός ότι μπορεί να διαβάσει κανείς απολύτως αλληλοσυγκρουόμενα συμπεράσματα.
Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά:
⁍ Μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν κατατείνει στο ότι όσοι χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση τα social media νιώθουν περισσότερο λυπημένοι σε σχέση με εκείνους που δεν ασχολούνται συστηματικά με τα κοινωνικά δίκτυα. Οι περισσότεροι χρήστες από τους μετέχοντες στην έρευνα παρουσίαζαν συμπτώματα κατάθλιψης και αισθάνονταν φόβο μήπως «χάσουν» δραστηριότητες ή οτιδήποτε καινούργιο ανέτελλε στο εκάστοτε κοινωνικό δίκτυο. Το φαινόμενο περιγράφεται με το αρκτικόλεξο FOMO - Fear of Missing Out, φόβος ότι «μένουμε έξω από κάτι» (iatropedia.gr).
⁍ Ερευνα του Χάρβαρντ δείχνει ότι η αποκάλυψη πληροφοριών για τον εαυτό μας συνδέεται έντονα με αυξημένη ενεργοποίηση σε εγκεφαλικές περιοχές που αποτελούν το μεσοφλοιικό σύστημα ντοπαμίνης (iatropedia.gr).
⁍ Σύμφωνα με την Ενωση Νευροψυχανάλυσης της Βρετανίας, το 68% των χρηστών του Facebook λένε πράγματα για τη ζωή και την προσωπικότητά τους τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια, επειδή δεν θέλουν να φανούν βαρετοί στους άλλους και αποσκοπώντας στην ευρεία αποδοχή του ψηφιακού κοινωνικού τους κύκλου (e-psychology.gr).
⁍ Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Υπολογιστές και ανθρώπινη συμπεριφορά» (Computers and Human Behavior), οι χρήστες δήλωσαν ότι όσο πιο πολλές είναι οι πλατφόρμες στις οποίες δραστηριοποιούνται τόσο πιο αγχωμένοι αισθάνονται.
Της Ντίνας Δασκαλοπούλου
Εφημερίδα των Συντακτών
Facebook: Τα βοτσαλάκια του Κοντορεβιθούλη!
Ολοι φάνηκαν «να πέφτουν από τα σύννεφα», κατά την προσφιλή έκφραση που χρησιμοποιούμε για το αναπάντεχο. Ηταν όμως αναπάντεχο ή μήπως ήταν αναμενόμενο; Δυστυχώς στον τόπο μας επικρατεί η επιφανειακή παρουσίαση των γεγονότων, που δεν βοηθά καθόλου στη σωστή και ολοκληρωμένη αντίληψη των θεμάτων. Αυτό το φαινόμενο το έχω χαρακτηρίσει σε πρόσφατο άρθρο μου, σαν «Half news». Ομως η ιστορία αυτή παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον που θέλω να σας δώσω τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος, γιατί πιστεύω ότι αγγίζει πάρα πολλούς από εμάς.
Η αληθινή γνώση είναι δύναμη. Η ιστορία είναι τόσο πολύπλοκη και τόσο πρωτότυπη, που είμαι απολύτως βέβαιος ότι μελλοντικά θα γίνει σενάριο σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία. Πριν από περίπου δύο χρόνια, στις 17 Ιανουαρίου 2016, σε τούτη τη στήλη έγραψα ένα άρθρο με τίτλο: «Από τον Καρδινάλιο Richelieu στον Eric Schmidt της Google».
Σας παραθέτω μερικά αποσπάσματα σαν «ορεκτικό». «…Πριν από λίγες εβδομάδες, ο Mark Zuckerberg του Facebook ανακοίνωσε ότι το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι επισκέφθηκαν το Facebook σε μια ημέρα! Και εκεί παραδίνουμε εθελοντικά όλα τα προσωπικά δεδομένα μας, χωρίς καμία προφύλαξη ή ανησυχία. …Σήμερα, οι νέοι μας (18-25 χρονών) που αποτελούν τη μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα στο Facebook, αποκαλύπτουν σχεδόν τα πάντα γύρω από τον εαυτό τους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν στο μέλλον τους. Πού είσαι Καρδινάλιε Richelieu για να προειδοποιήσεις τους νέους μας! Ολες αυτές οι αναρτήσεις που με τόση αθωότητα γίνονται, είναι σαν τα βοτσαλάκια που άφηνε πίσω του ο Κοντορεβιθούλης του παραμυθιού, με τα οποία βρήκε τον δρόμο για να γυρίσει σπίτι του, αλλά στην περίπτωση του Facebook μπορεί να αποκαλύψουν “από πού κρατάει η σκούφια” του κάθε χρήστη…».
Τη σημαντικότερη όμως προειδοποίηση την έκανα με την ακόλουθη προτροπή: «Αν νομίζετε ότι υπερβάλλω, δεν έχετε παρά να διαβάσετε το εξαιρετικό βιβλίο των Eric Schmidt και Jared Cohen (Director, Google Ideas), με τίτλο “The New Digital Age” και υπότιτλο “Reshaping the Future of People, Nations and Business”. Δεν είναι καθόλου τεχνικό και μας αφορά όλους. Το παρόν και το μέλλον που περιγράφει είναι πράγματι συγκλονιστικό». Αυτό το βιβλίο που πρωτοεκδόθηκε το μακρινό 2013 (στην ψηφιακή εποχή ένας χρόνος είναι πολύ μεγάλο διάστημα), περιγράφει ακριβώς το τι έκανε η Cambridge Analytica, που βρίσκεται στο κέντρο του «σκανδάλου».
Αντιγράφω από το βιβλίο, σε χαλαρή μετάφραση, τις ιδιότητες που θα έχουν οι μελλοντικοί σύμβουλοι των υποψηφίων προέδρων στις ΗΠΑ: «Σε αντίθεση με τους σημερινούς πολιτικούς συμβούλους, αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν πτυχία στην πληροφορική και τη γνωστική ψυχολογία. Θα διαθέτουν τεχνικές δεξιότητες και μια πολύ πιο καλή αντίληψη για το πώς να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα για να χτίσουν και να τελειοποιήσουν το προφίλ ενός πολιτικού…».
Αυτό ακριβώς έκανε η Cambridge Analytica μέσω ένας τρίτου, του Aleksandr Kogan. Με το πρόσχημα ενός ψηφιακού ψυχομετρικού τεστ, με αρκτικόλεξο OCEAN (openness, conscientiousness, extroversion, agreeableness, neuroticism), για να «ανακαλύψει κανείς τον ψηφιακό εαυτό του», ο Kogan συγκέντρωσε χωρίς ουσιαστικά να παρανομήσει τα προσωπικά δεδομένα 300.000 χρηστών του Facebook και μέσω αυτών «εξόρυξε παράνομα» συνολικά τα δεδομένα όλων των «φίλων» τους, δηλαδή περίπου 50 εκατομμύρια Αμερικανούς πολίτες χρήστες του Facebook. Είναι αξιοσημείωτο ότι για την εθελοντική συμμετοχή στο τεστ υπήρχε και μικρή αμοιβή 5 δολαρίων. Ετσι, ο Kogan με ελάχιστο κόστος 1,5 εκατομμύριο δολάρια δημιούργησε μια ανεκτίμητη βάση πληροφοριών την οποία διέθεσε παράνομα στην Cambridge Analytica, η οποία τη χρησιμοποίησε για στοχευμένη πολιτικά καμπάνια!
Για να καταλάβετε πόσο σημαντική ήταν αυτή η βάση πληροφοριών, επιτρέψατέ μου να κάνω μια παρένθεση. Ο Michal Kosinski ήταν ένας φοιτητής από τη Βαρσοβία, ο οποίος έγινε δεκτός το 2008 στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, για να κάνει το διδακτορικό του στο Κέντρο Ψυχομετρίας, ένα από τα παλαιότερα ιδρύματα αυτού του είδους παγκοσμίως. Ο Kosinski μαζί με τον συνάδελφό του, τον David Stillwell, ξεκίνησαν μια μικρή εφαρμογή στο Facebook, τότε που η πλατφόρμα δεν είχε γίνει αυτή που είναι σήμερα. Η εφαρμογή MyPersonality έδινε τη δυνατότητα στους χρήστες να συμπληρώσουν διαφορετικά ψυχομετρικά ερωτηματολόγια. Βάσει της αξιολόγησης, οι χρήστες έπαιρναν ένα «προφίλ προσωπικότητας». Ο Kosinski περίμενε να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο μερικές δεκάδες φίλοι από το κολέγιο. Προς μεγάλη έκπληξη διαπίστωσε ότι αρχικά εκατοντάδες χιλιάδες και μετά εκατομμύρια άνθρωποι αποκάλυπταν τις εσωτερικές πεποιθήσεις τους. Ξαφνικά, οι δύο διδακτορικοί υποψήφιοι κατείχαν το μεγαλύτερο σύνολο δεδομένων που συνδυάζει τις ψυχομετρικές βαθμολογίες με τα προφίλ του Facebook που είχαν συγκεντρωθεί ποτέ.
Η προσέγγιση που ανέπτυξε ο Kosinski και οι συνάδελφοί του τα επόμενα χρόνια ήταν πραγματικά απλή. Δεν θέλω να σας κουράσω με τεχνικές λεπτομέρειες, γι’ αυτό θα σας δώσω μόνο μερικά παραδείγματα από τα ευρήματά τους, τα οποία είναι συγκλονιστικά!
Το 2012, ο Kosinski απέδειξε ότι με βάση τον μέσο όρο των 70 «like» από έναν χρήστη του Facebook, ήταν δυνατό να προβλεφθεί το χρώμα του δέρματος (με ακρίβεια 95%), ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός (με ακρίβεια 88%) και η προτίμησή τους στο Δημοκρατικό ή Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (με ακρίβεια 85%). Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτά τα ποσοστά είναι εξαιρετικά υψηλά. Αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Η νοημοσύνη, η θρησκευτική τοποθέτηση, καθώς και το αλκοόλ, το τσιγάρο και η χρήση ναρκωτικών, θα μπορούσαν όλα να καθοριστούν. Από τα δεδομένα ήταν ακόμη δυνατό να συναχθεί το αν οι γονείς κάποιου ήταν διαζευγμένοι.
Στη σκηνή εμφανίζεται ο Aleksandr Kogan, ο οποίος, αξίζει να σημειωθεί, σήμερα ζει στη Σιγκαπούρη με το όνομα Dr. Spectre. Προτείνει στον Kosinski το ψυχομετρικό τεστ και υπόσχεται ότι θα καταστρέψει τα προσωπικά δεδομένα, διατηρώντας μόνο τα δεδομένα χωρίς ταυτότητα. Από το τεστ δημιουργείται η πολυτιμότερη βάση πληροφοριών για 50 εκατομμύρια Αμερικανούς ψηφοφόρους!
Τα υπόλοιπα είναι εύκολα. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι έλαβαν μηνύματα τα οποία ήταν απόλυτα στοχευμένα ανάλογα με τον χαρακτήρα τους, τις φοβίες τους και τις προτιμήσεις τους! Ακριβώς για τον λόγο αυτό ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικά και σίγουρα επηρέασαν το αποτέλεσμα των Προεδρικών Εκλογών στις ΗΠΑ.
Η Cambridge Analytica κατέταξε τους ψηφοφόρους σε 32 διαφορετικές κατηγορίες προσωπικότητας, περιορίστηκε μόνο σε 17 κρίσιμες πολιτείες και τις τελευταίες εβδομάδες μόνο στις πολιτείες του Michigan και του Winsconsin. Ηταν τόσο στοχευμένη η καμπάνια του Trump, ώστε αυτοί που επισκέπτονταν τους ψηφοφόρους στα σπίτια τους, απέφευγαν όλα τα σπίτια όπου από την ανάλυση γνώριζαν ότι δεν υπήρχε καμία πιθανότητα να ψηφίσουν Trump!
Αυτή είναι σε περίληψη η όλη ιστορία. Είναι τόσο ενδιαφέρουσα που πιθανότατα θα επανέλθω. Προς το παρόν σας αφήνω με ένα κρίσιμο ερώτημα. Είναι ενημερωμένοι οι χρήστες του Facebook ότι αυτά τα «like» που τόσο εύκολα κάνουν, ουσιαστικά αποκαλύπτουν τον εαυτό τους σε τρίτους; Ο Kosinski ισχυρίζεται ότι με 200 «like» μπορεί να προσδιορίσει τον χαρακτήρα ενός προσώπου καλύτερα από ό,τι τον γνωρίζει ο ίδιος!
Για την ιστορία σας αναφέρω ότι η Cambridge Analytica δούλεψε υπέρ του Brexit στη Μεγάλη Βρετανία. Και στην περίπτωση αυτή το αποτέλεσμα εξέπληξε πολλούς. Μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, οι φίλοι του Kosinski του έλεγαν: «Κοίτα τι μας έκανες» και αυτός απαντούσε: «Εγώ δεν έκανα τίποτα, απλά απέδειξα ότι μπορεί να γίνει»!
Κλείνοντας, θέλω να σας θυμίσω τη δήλωση του CEO της Apple, Tim Cook: «Οταν μια διαδικτυακή υπηρεσία σας παρέχεται δωρεάν, δεν είσαστε ο πελάτης, αλλά το προϊόν»! Το τυρί το βλέπουμε, αλλά πού και ποια είναι η φάκα;
Του Ανδρέα Δρυμιώτη
Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου