Γιατί εμείς από μόνοι μας δεν μπορούμε να κατεβούμε σε αυτά τα βάθη όπου μας περιμένει η τρέλα, που βρίσκεται πέρα από το σημείο επιστροφής. Κάποιοι, ελάχιστες εξαιρέσεις, τα κατάφεραν και επέστρεψαν για να μας μεταφέρουν αυτήν την εμπειρία, είτε με τη μορφή της τέχνης και της δημιουργίας, είτε μέσα από την επιστήμη. Αλλά στη μεγάλη πλειονότητά τους οι άνθρωποι θάβουν αυτές τις εμπειρίες στο βαθύτερο υπόγειο της ψυχής τους, τις κλειδαμπαρώνουν και πετάνε το κλειδί, στη μάταιη προσπάθειά τους να βρουν μια ήρεμη ζωή. Μια κατηγορία από αυτή τη γενιά είχε παραπάνω εμπειρίες. Είναι οι Επτανήσιοι που έζησαν τους απόλυτα καταστροφικούς σεισμούς του 1953.
Προσωπικά έχω και τις τρεις εμπειρίες. Φαίνεται πως ο καλός Θεός δεν θεώρησε τον φάκελό μου επαρκή και θέλησε να εμπλουτίσει τη ζωή μου και με μια νέα εμπειρία. Αυτήν της πυρκαγιάς. Εχω βρεθεί συμπτωματικά σε μέρη που ξέσπασε πυρκαγιά ή έχω επισκεφθεί εθελοντικά καμένες περιοχές. Φαίνεται πως ο φάκελος κρίθηκε επαρκής και έτσι δεν χρειάστηκε να προστεθούν νέες γνώσεις. Οπως π.χ., ναυάγια, τυφώνες, χιονοθύελλες, τσουνάμια ή πυρηνικές καταστροφές. Με αυτήν λοιπόν την ατελή εμπειρία που έχω, μπορώ να πω πως η μεγαλύτερη συμφορά είναι η φωτιά.
Σε έναν πόλεμο, ακόμα και αυτοί που συμμετέχουν δεν σκοτώνονται όλοι. Κάποιοι γυρίζουν στο σπίτι τους ακέραιοι. Και άλλοι, λιγότερο τυχεροί, γυρίζουν με ένα μέρος του κορμιού τους -το υπόλοιπο το έκαναν προσφορά στην πατρίδα. (Οπως είναι γνωστό, η κάθε πατρίδα είναι κρεατοφάγος). Η φωτιά όμως δεν αφήνει τίποτα ζωντανό στο πέρασμά της. Αδιαφορεί για παιδιά, ανάπηρους, γέρους και δεν δείχνει κανένα έλεος. Και να μη μιλήσουμε για χλωρίδα και πανίδα, σπίτια, αυτοκίνητα, μαγαζιά. Είναι το πιο ισχυρό και απόλυτο κακό και δεν μπορεί να κάνει καμιά παραχώρηση. Μόνο τον εαυτό της φοβάται. Εξ ου και σβήνουν τη φωτιά με μιαν άλλη, ελεγχόμενη φωτιά, που της επιτίθεται γιατί ξέρει καλά τα όπλα της.
Ο πόλεμος έχει σαν δάσκαλο τη φωτιά. Από τον καιρό της πυρίτιδας μέχρι τις πυρηνικές βόμβες, όλα αυτά εντάσσονται στην ιεραρχία της φωτιάς. Δύναμη πυρός λέμε για τους στρατούς. Και δεν είναι τυχαίο πως το κάθε εναρκτήριο παράγγελμα της όποιας μάχης είναι η λέξη «πυρ».
Μπορούμε να πούμε πως η πυρκαγιά των δασών είναι ένας πόλεμος της φύσης εναντίον όλων όσα βρίσκονται μπροστά της ή είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο που παίρνει τη μορφή του πύρινου πολέμου; Οι ειδικοί μάς λένε πως είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο. Και η φωτιά ευδοκιμεί στο οικοσύστημα της Μεσογείου. Αλλά και σε άλλες χώρες που είναι μακριά από μας, π.χ. Αυστραλία, Χιλή, Νότια Αφρική, Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, ΗΠΑ (Καλιφόρνια) κ.λπ. και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από μας. Και δυστυχώς πρέπει να πω πως δεν είμαστε η μοναδική χώρα με αυτές τις πυρκαγιές, όσο και αν αυτό μειώνει την εθνική μας υπερηφάνεια. (Δεν είμαστε πάντα πρώτοι σε όλα;) Εδώ κατατασσόμεθα ως μια χώρα της σειράς.
Εντούτοις μια καμένη περιοχή, τον επόμενο χρόνο μετά την πυρκαγιά, γίνεται κήπος. Και η πληγή επουλώνεται. Παρ' όλα αυτά σε κανονικές συνθήκες η φωτιά αντιμετωπίζεται (τώρα όχι πια με την καταστροφή του περιβάλλοντος). Χτυπητό παράδειγμα η Καλιφόρνια. Από το 1985 έχουν καταγράψει όλες τις πυρκαγιές και τις έχουν μελετήσει. Εχουν όλα τα δεδομένα και ανά πάσα στιγμή μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν. Ξέρουν τα μετεωρολογικά και κλιματικά στοιχεία. Ξέρουν από πού φυσούν οι άνεμοι και ποια είναι η ταχύτητά τους. Γνωρίζουν όλα τα είδη των φυτών που έχουν φυτρώσει και ποια η ηλικία τους. Και έχουν αρχεία και ξέρουν πότε και πώς έχουν ξανακαεί. Και με όλα αυτά τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις φλόγες αποτελεσματικά, έχοντας πάντοτε τον απαραίτητο εξοπλισμό, μελετημένο και σύγχρονο, για να αντιμετωπίσουν και να εξουδετερώσουν τα πλοκάμια της φωτιάς.
Η σύγκριση με την Ελλάδα είναι καταλυτική. Είμαστε πάντα μαθητευόμενοι μάγοι. Τα πυροσβεστικά μέσα ελάχιστο ρόλο παίζουν για την κατάσβεση του πυρός. Κακός εξοπλισμός, παλιά μηχανήματα, έλλειψη σχεδίου για την αντιμετώπιση της φωτιάς. Και καμία πρόβλεψη για την εκκένωση της περιοχής την κατάλληλη στιγμή. Δύσκολη επιχείρηση βέβαια, λόγω της ταχύτητας της φωτιάς.
Μπορεί να κάθεσαι αμέριμνος στο Μάτι και να πίνεις το καφεδάκι σου, να δεις τη φωτιά από μακριά και σε πέντε λεπτά μπορεί να λαμπαδιάσεις. Αφού λοιπόν είμαστε «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» γιατί δεν θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε τουλάχιστον την τεχνογνωσία τους; Δεν θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε με την Καλιφόρνια και ακόμα με Καναδά και Αυστραλία για να μάθουμε την τέχνη; Γιατί ο ηρωισμός και το φιλότιμο των πυροσβεστών, πολύτιμη ανθρώπινη προσφορά, δεν αρκούν και όχι σπάνια σκοτώνουν τους ίδιους. Χρειάζεται και γνώση.
Καμία κυβέρνηση δεν θέλησε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό πυροσβεστικό σώμα. Εξάλλου, ο λαός ξεχνά τι σημαίνει πυρκαγιά. Ο θρήνος μας θα κρατήσει για λίγες μέρες.
Οικισμοί-ποντικοπαγίδες
Αν οι ρυθμοί της καταστροφής του πλανήτη συνεχιστούν στο ίδιο τέμπο, τότε δεν θα αργήσει η ημέρα που το ανθρώπινο είδος, αν όχι στο σύνολό του, αλλά στη συντριπτική πλειονότητα θα εξαφανιστεί (χωρίς βέβαια να αποκλείεται το ενδεχόμενο να εξαλειφθεί τελείως).
Ο Αλαν Γουάισμαν στο εξαίρετο βιβλίο του «Η Γη χωρίς εμάς» (εκδόσεις Polaris) διαπιστώνει πως το ανθρώπινο είδος, όχι μόνο δεν παίζει κανέναν ρόλο για τη λειτουργία της Γης, αλλά η κυριαρχία του είναι ευθέως αντίθετη με τη ζωή του πλανήτη που τον καταστρέφει συστηματικά. Και μαζί του μπαίνει σε μια πορεία αργής, αλλά σίγουρης αυτοκτονίας. Αυτές τις μέρες η Ευρώπη έχει μπει στον φούρνο. Αυτό το Σαββατοκύριακο οι μετεωρολόγοι περιμένουν «σαραντάρια». Ακόμα και στον Αρκτικό Κύκλο της Νορβηγίας το θερμόμετρο θα χτυπήσει κόκκινο. Στη Σουηδία το φαινόμενο «πυρκαγιά στο δάσος» ήταν άγνωστο. Δεν είχαν ούτε ένα πυροσβεστικό αεροπλάνο ή ελικόπτερο. Και αυτό σε μια χώρα που όλα τα προβλέπει και ξέρει να προφυλάσσεται.
Η Γαλλία, η πατρίδα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του απόλυτου σεβασμού της ανθρώπινης ζωής, θρήνησε το 2003 περίπου 15.000 ανθρώπους από τον καύσωνα. Κάθε χρόνο η θερμοκρασία ανεβαίνει. Και οι άνθρωποι παρακολουθούν το θερμόμετρο του φούρνου τους και νομίζουν πως βλέπουν τηλεόραση. Και καμιά διεθνής συμφωνία για το περιβάλλον και το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν έχει τηρηθεί.
Ο Γουάισμαν κάνει μια έξοχη παρατήρηση. Αν ο Homo Sapiens αφανιστεί, όλη η χλωρίδα και η πανίδα θα στήσουν τρικούβερτο γλέντι. Κανείς δεν θα τον κλάψει. Εκτός από κάποιες ψείρες, όχι όλες, που είναι εξαρτημένες από τον άνθρωπο, γιατί αποτελεί την τροφή τους. Την ψείρα του τριχωτού της κεφαλής και την ψείρα του σώματος που θα τον ακολουθήσουν στη μοιραία πορεία του. Για να αποδώσουμε τον πρεπούμενο φόρο τιμής στο είδος, ας πούμε τις ψείρες με τα λατινικά τους ονόματα που ακούγονται πιο αξιοπρεπή από τις μουνόψειρες. Pediculus humanus capitis και Pediculus humanus humanus. Και έτσι την ύστατη στιγμή θα νομίσουμε πως έχουμε τιμές Ρωμαίου αυτοκράτορα. Ποιος ξέρει πια λατινικά για να μας ελέγξει;
Την τραγωδία στο Μάτι μπορούμε να τη θεωρήσουμε ως μια συνέπεια της περιβαλλοντικής καταστροφής; Απολύτως όχι, όσο και αν έχει κάποια μακρινή σχέση. Κάτι τέτοιο θα αθώωνε τους υπεύθυνους αυτής της εγκληματικής πράξης. Χωρίς να είμαι ο αστυνόμος Χαρίτος, αυτό που κατασταλάζει στο μυαλό μου είναι πως πρόκειται για εγκληματική πράξη, εγκληματικής οργάνωσης, χωρίς καμία οργάνωση να παίρνει την ευθύνη. Διάβασα όσα μπόρεσα να βρω για το Μάτι. Η εντύπωση που αποκόμισα ήταν πως επρόκειτο για έναν οικισμό-ποντικοπαγίδα, πίσω από το καλό όνομα της περιοχής, Μαραθώνας-Λούτσα-Μάτι (που για μας τους έγκλειστους των πολυκατοικιών, το να πάμε έστω και για μια βουτιά εκεί, σε συνδυασμό με ένα ταβερνάκι, ήταν ένα δώρο) με τη θάλασσα να δίνει το άλλοθι στην περιοχή που κατοικούσε ο Χάρος.
Από τα δημοσιεύματα των εφημερίδων μάθαμε εκ των υστέρων πως η γνώση για την επικινδυνότητα της περιοχής υπήρχε. Μόνο που αυτή ήταν στα χέρια των ειδικών και ποτέ πολιτική του κράτους. Και αν κατά διαστήματα έβγαινε κάποιος σωστός νόμος, έμενε στα χαρτιά. Οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων είναι η καλύτερη πελατεία των κομμάτων της εξουσίας. Σύμφωνα με την πάντα έγκυρη Χαρά Τζαναβάρα («Εφ.Συν.» 1/8/2018), τα αυθαίρετα που έχουν νομιμοποιηθεί από το 2011 είναι περίπου 1,5 εκατομμύριο. Και υπάρχουν ακόμα 375.000 αυθαίρετα (σύμφωνα με υπολογισμούς) που δεν έχουν δηλωθεί. Δηλαδή, το απόλυτο χάος στον πιο ακραίο παραλογισμό. Το αυθαίρετο βαφτίζεται νόμιμο αν δώσεις το «κάτι τις» στο κράτος. Και έτσι έχουμε νόμιμα αυθαίρετα που συγκατοικούνται από τον θάνατο.
Αν υποθέσουμε πως θα βρεθεί κάποια κυβέρνηση και ξανασχεδιάσει επιστημονικά τους οικισμούς και σύμφωνα με τους κανόνες της σύγχρονης πολεοδομίας, πράγμα που θα σήμαινε μαζικές κατεδαφίσεις, οι πρώτοι που θα αντιδρούσαν έντονα θα ήταν οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων. Και χωρίς τις ψήφους «του κόμματος των αυθαιρεσιών» δεν βγαίνει κυβέρνηση. Μπορεί να γκρεμιστούν κάποιες μάντρες για τις ανάγκες της τηλεθέασης και της προβολής των αρμόδιων υπουργών, αλλά επί της ουσίας δεν θα γίνει τίποτα.
Η κυβέρνηση εξήγγειλε μια σειρά από μέτρα. Και υποσχέθηκε ριζικές αλλαγές. Και ο Τσίπρας πήρε την πολιτική ευθύνη. (Δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτή η ευθύνη συμπεριλαμβάνει και τις ανθρώπινες ζωές ή είναι ρητορική ευθύνη εν γένει). Δεν έχω καμία αντίρρηση με όσα ανακοινώθηκαν, αν και θα μπορούσε να ήταν περισσότερα, π.χ. να χτίσει το κράτος το κάθε καμένο σπίτι, αφού ο εκπρόσωπος του κράτους παραδέχτηκε τις ευθύνες του.
Υπάρχει όμως και μια άλλη ανάγνωση. Υπάρχει μια άμεση παραδοχή της ολιγωρίας της κυβέρνησης. Μετά την εμπειρία των πυρκαγιών του 2007 στην Ηλεία επί Καραμανλή, αυτά τα μέτρα έπρεπε να παρθούν από την πρώτη μέρα της κυβέρνησης Τσίπρα. Γιατί δεν πάρθηκαν εγκαίρως; Γιατί τώρα, και κατόπιν εορτής, μοιάζουν να εντάσσονται στην επικοινωνιακή πολιτική του Μαξίμου.
ΥΓ. Μαζί με τη σημερινή εφημερίδα θα υπάρχει ένθετο «Ο Μετρονόμος» αφιερωμένος στον Μάνο Ελευθερίου. Ενας σημαντικός δημιουργός που θα έπρεπε να είχε τιμηθεί από επίσημους φορείς του πολιτισμού και αγνοήθηκε. Και ένα μικρό περιοδικό, που βγαίνει με ιδρώτα και αίμα, μας δίνει μια πληρέστατη εικόνα του ποιητή. Ας δείξουμε την αλληλεγγύη μας σε αυτόν τον αγώνα του περιοδικού για επιβίωση με μια συνδρομή.
Του Περικλή Κοροβέση
Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου