Οι αριθμοί δεν βγαίνουν. Οι αγορές το βλέπουν και πανικόβλητες αντιδρούν ξεπουλώντας μαζικά ομόλογα όλων των κρατών αυξημένου κινδύνου, συμπεριλαμβάνοντας αυτή τη φορά και τη Γαλλία, επηρεάζοντας ακόμα και τις «ενάρετες» Αυστρία και Ολλανδία. Η Ευρώπη έχει πια λίγες εβδομάδες για να αντιδράσει με κάτι μεγάλο, αφήνοντας τις πιρουέτες και κάνοντας το πραγματικό άλμα.
Ποιο είναι το άλμα; Αυτό που μια χορωδία διεθνών ηγετών και οικονομολόγων υποδεικνύει, και στο οποίο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Γερμανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα και τα γεράκια της γερμανικής νομισματικής ορθοδοξίας επιμένουν να ανθίστανται. Δηλαδή, γενναίες ενέσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ, για να βγει η Ευρωζώνη από τον φαύλο κύκλο της κρίσης χρέους - ύφεσης. Να κάνει η ΕΚΤ ό,τι και οι κεντρικές τράπεζες Βρετανίας και ΗΠΑ, που τυπώνουν χρήμα «όσο χρειάζεται», λειτουργώντας ως δανειστές τελευταίας προσφυγής για τις κυβερνήσεις τους, συμπιέζοντας το κόστος κρατικής χρηματοδότησης.
Αυτή την κρίσιμη απόφαση πρέπει να πάρει η ΕΚΤ, ο μόνος θεσμός που έχει τα πυρομαχικά για κάτι τέτοιο: να απορροφήσει μαζικά (άμεσα ή μέσω EFSF) το χρέος αξιόχρεων κρατών της ευρω-περιφέρειας που αντιμετωπίζουν κρίση ρευστότητας, ώστε να μειωθεί δραστικά το κρατικό κόστος δανεισμού. Να σώσει την Ευρωζώνη.
Εδώ όμως είναι το ζήτημα. Μια τέτοια θεμελιώδης ανατροπή καταστατικής λειτουργίας από την ΕΚΤ θα προϋπέθετε μια νέα «μεγάλη συμφωνία», ένα grand bargain, με δύο σκέλη: οι χώρες της ευρω-περιφέρειας και η Γαλλία να δεχτούν αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες και κοινοτικό έλεγχο στους προϋπολογισμούς τους, και η Γερμανία να επιτρέψει την (άμεση ή έμμεση) ροή πόρων προς την περιφέρεια, δηλαδή τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ και το ευρωομόλογο.
Η Γερμανία θα δεχόταν να μοιραστεί με τους εταίρους τα πλεονεκτήματα του χαμηλού κόστους δανεισμού και της υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, μόνο εάν λάμβανε εγγυήσεις «ενάρετης» δημοσιονομικής συμπεριφοράς. Τότε μόνο και η ΕΚΤ θα δεχόταν να μεταβάλει το καταστατικό της δόγμα, προχωρώντας από την πρόταξη καταπολέμησης του πληθωρισμού στην αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού και της ανεξέλεγκτης ύφεσης.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για μας; Σημαίνουν ότι πλησιάζει η ώρα που η Ελλάδα θα γίνει μέρος ενός από τα τρία βασικά διαφαινόμενα σενάρια:
Σενάριο 1, «στενότερη ενοποίηση της Ευρωζώνης των «17», με όλους μέσα»: Η Ευρωζώνη αντιδρά στο σοκ και κάνει ό,τι χρειάζεται, προχωρώντας στη «μεγάλη συμφωνία» που αναφέρθηκε παραπάνω. (Μικρότερη πιθανότητα: η έως τώρα πολιτική των μικρών βημάτων αποδίδει.)
Σενάριο 2, «καταστροφική διάλυση της Ευρωζώνης»: Η Ευρωζώνη δεν κάνει το αναγκαίο άλμα, η μεγάλη διαπραγμάτευση αποτυγχάνει, μια μεγάλη χώρα του ευρώ όπως η Ιταλία αδυνατεί να εξυπηρετήσει το χρέος της. Η Ευρωζώνη των «17» διαλύεται στα εξ ων συνετέθη ή σε επιμέρους ομάδες. Η Ελλάδα συμπαρασύρεται.
Σενάριο 3, «ελληνική καταστροφή»: Η Ευρωζώνη προχωρεί στη στενότερη ενοποίηση, κάνει ό,τι πρέπει να κάνει, όμως στο όνομα μιας συνεκτικότερης Ευρώπης και της τήρησης των κανόνων, η Ευρώπη, αφού έδωσε αλλεπάλληλες ευκαιρίες στην Ελλάδα, εγκαταλείπει την προσπάθεια. Ως αδύνατος κρίκος, ως αθεράπευτη περίπτωση, ως μια χώρα που δεν θέλει ή δεν μπορεί να συμμετάσχει στους νέους θεσμούς στενότερης οικονομικής ενοποίησης, η Ελλάδα εξωθείται σε μονομερή έξοδο από το ευρώ.
Το σενάριο 1 είναι ασφαλώς το πιθανότερο. Ομως, το σενάριο 3 είναι πιθανότερο από το σενάριο 2. Είμαστε πολύ μικρή οικονομία για να επηρεάσουμε το σενάριο 2. Ομως, αν το σενάριο 3 υλοποιηθεί, θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Βέβαια, ορισμένοι, όπως ο κ. Τσίπρας, για να πατάνε και στις δύο βάρκες (και μέσα στο ευρώ και αντίθεση στο Μνημόνιο), διατείνονται ότι δεν υπάρχει περίπτωση αποβολής μας από την Ευρωζώνη. Είστε δύο φάσεις πίσω, κ. Τσίπρα: η έξωση είναι προ των πυλών.
Είναι προφανές ότι μόνο το σενάριο 1 είναι ευοίωνο για την Ελλάδα. Είναι αναγκαία αλλά όχι και επαρκής συνθήκη. Δεν εγγυάται ότι θα βγούμε από την ύφεση και την ανεργία, ότι θα αποκαταστήσουμε ανταγωνιστικότητα. Δεν εγγυάται ότι η Ευρώπη θα κάνει και το επόμενο βήμα, όπως μια πολιτική γενναίας αναπτυξιακής ενίσχυσης του Νότου, όσο εμείς μειώνουμε τα ελλείμματα και κάνουμε μεταρρυθμίσεις. Μας επιτρέπει όμως να προσδοκούμε μια μεταγενέστερη αλλαγή πολιτικών συσχετισμών, για μια νέα διαπραγμάτευση που θα ενισχύσει την αναπτυξιακή και εισοδηματική σύγκλιση της περιφέρειας του ευρώ.
Η μόνη θετική προοπτική για την Ελλάδα περνάει από βαθύτερη ενοποίηση της Ευρωζώνης και κοινή οικονομική διακυβέρνηση. Οσο μεγαλύτερη η δημοσιονομική απόκλιση, τόσο μεγαλύτερη η απώλεια εθνικού ελέγχου. Η Ευρώπη είναι ένωση συγκυριαρχίας. Δεν υπάρχει επίλυση της ευρω-κρίσης χωρίς περισσότερη Ευρώπη. Οι καθημερινές λαϊκιστικές επιθέσεις στους «κουστουμάτους» του ΔΝΤ, τους «γκαουλάιτερ» της τρόικα, οι χυδαίες αναλογίες με τη ναζιστική Γερμανία, η αντιμετώπιση της Ευρώπης, του κοινού μας σπιτιού, με όρους αποικιοκρατίας και Κατοχής, φτιάχνουν ένα βαρύ κλίμα στην κοινωνία, που κινδυνεύει να αποδειχθεί αναντίστρεπτο. Να καταστήσει αδύνατη τη συμμετοχή της Ελλάδας στο επόμενο μεγάλο βήμα της Ευρώπης, να μας ξεβράσει απ' έξω, απόβλητους και μοιραίους.
Του Γιώργου Παγουλάτου
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου