Ως την ερχόμενη Τετάρτη η αποκαλούμενη υπερ-επιτροπή, μια δικομματική ομάδα νομοθετών, υποτίθεται πως θα καταλήξει σε συμφωνία για τους τρόπους μείωσης των μελλοντικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ. Αν αποκλείσουμε την πιθανότητα ενός κακοποιού θαύματος - θα εξηγήσω αργότερα τι εννοώ με το «κακοποιό» - αυτοί οι άνθρωποι θα αποτύχουν να τηρήσουν την προθεσμία.
Αν τα νέα σας εκπλήσσουν, ίσως δεν δίνετε την αναγκαία προσοχή στα γεγονότα. Αν πάλι νιώθετε άσχημα για την αποτυχία, μάλλον κάνετε λάθος: σε αυτή την περίπτωση η αποτυχία είναι καλό πράγμα.
Γιατί ήταν καταδικασμένη να αποτύχει η υπερεπιτροπή; Πρωτίστως διότι το χάσμα απόψεων ανάμεσα στα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα της Αμερικής είναι τόσο μεγάλο. Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί δεν έχουν απλά διαφορετικές προτεραιότητες: ζουν σε εντελώς διαφορετικά διανοητικά και ηθικά σύμπαντα.
Στον κόσμο των Δημοκρατικών το πάνω είναι πάνω και το κάτω κάτω. Η αύξηση των φόρων αυξάνει τα έσοδα. Η περικοπή των δαπανών, εν μέσω λιμνάζουσας οικονομίας, αυξάνει την ανεργία.
Αλλά στον κόσμο των Ρεπουμπλικανών το κάτω είναι πάνω: ο τρόπος για να αυξήσεις τα έσοδα είναι να κόψεις τους φόρους που πληρώνουν οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι πλούσιοι, ενώ η περικοπή των κυβερνητικών δαπανών αποτελεί στρατηγική για την αύξηση της απασχόλησης.
Βρείτε μου έστω και έναν υψηλόβαθμο Ρεπουμπλικάνο που να παραδέχεται πως οι φοροαπαλλαγές του Μπους αύξησαν το έλλειμμα ή ότι οι μεγάλες περικοπές στις κυβερνητικές δαπάνες (με εξαίρεση τις στρατιωτικές) μπορεί να βλάψουν την οικονομική ανάκαμψη.
Οι Δημοκρατικοί βλέπουν τα προγράμματα κοινωνικής προστασίας, από το ασφαλιστικό Social Security ως τα κουπόνια σίτισης, ως μέσα εξυπηρέτησης ενός ηθικού προτάγματος: της παροχής βασικής ασφάλειας στους συμπολίτες μας και βοήθειας προς όσους βρίσκονται σε ανάγκη.
Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν εντελώς άλλη άποψη. Μπορεί να την «κρύβουν» δημόσια - στις περυσινές εκλογές κατάφεραν να εμφανιστούν σαν… υπερασπιστές του συστήματος περίθαλψης Medicare -, αλλά κατ' ιδίαν αντιμετωπίζουν το κράτος πρόνοιας ως κάτι ανήθικο, ως ένα σύστημα που υποχρεώνει έντιμους πολίτες με το πιστόλι στον κρόταφο να παραδίδουν τα λεφτά τους σε άλλους ανθρώπους.
Οταν δημιούργησε το ασφαλιστικό σύστημα, γράφει ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Τέξας Ρικ Πέρι στο βιβλίο του «Fed up!», ο πρόεδρος Ρούζβελτ «παραμέρισε βίαια κάθε σεβασμό για τις ιδρυτικές αρχές του έθνους»! Ποιος αμφιβάλει ότι ο Πέρι εκπροσωπεί με αυτά τα λόγια πολλούς στο κόμμα του;
Ετσι, στην υπερεπιτροπή βρέθηκαν δίπλα δίπλα νομοθέτες που διαφωνούν κάθετα τόσο στο πώς λειτουργεί ο κόσμος όσο και στο ποιος είναι ο κατάλληλος ρόλος για μια κυβέρνηση. Από πού και ως πού θα μπορούσε κάτι τέτοιο να λειτουργήσει;
Ισως η ιδέα ήταν ότι τα δύο μεγάλα αμερικανικά κόμματα θα αναγκαζόταν να συμβιβαστούν από φόβο για το πολιτικό κόστος που θα τα επιβάρυνε αν εμφανίζονταν αμετακίνητα. Αλλά αυτό θα συνέβαινε μόνον αν τα μέσα ενημέρωσης ήταν διατεθειμένα να προβάλουν ποιος ήταν ο πραγματικός αρνητής ενός συμβιβασμού - κάτι που δεν συμβαίνει.
Αν και όταν η υπερεπιτροπή αποτύχει, σχεδόν όλα τα ρεπορτάζ θα είναι του τύπου «αυτός-είπε-αυτό, εκείνη-είπε-εκείνο», αντιπαραθέτοντας τις αλληλοκατηγορίες Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων χωρίς όμως να εξηγούν ποτέ τί πραγματικά συνέβη. Το αποτέλεσμα είναι ότι το Ρεπουμπλικανικό κόμμα δεν πληρώνει κανένα τίμημα για την άρνησή του να υποχωρήσει έστω και ένα εκατοστό από τις θέσεις του.
Δεν πρέπει όμως, άραγε, κάποτε να εξισορροπήσουμε δαπάνες και έσοδα; Ασφαλώς και πρέπει. Αλλά η απόφαση για το πώς θα το κάνουμε δεν μπορεί να είναι μόνο λογιστική. Εχει να κάνει με τις θεμελιώδεις αξίες μας - και είναι μια απόφαση που πρέπει να ληφθεί από τους ψηφοφόρους και όχι από κάποια υπερεπιτροπή που υποτίθεται ότι γεφυρώνει το κομματικό χάσμα.
Κάποια στιγμή η μία ή η άλλη πλευρά θα πάρει το είδος της λαϊκής εντολής που απαιτείται για να επιλύσει τα μακροπρόθεσμα ζητήματα του προϋπολογισμού μας. Ως τότε οι προσπάθειες για την επίτευξη ενός Μεγάλου Συμβιβασμού είναι θεμελιωδώς καταστροφικές. Συμπέρασμα: αν η υπερεπιτροπή αποτύχει, αυτό θα είναι λόγος να το γιορτάσουμε.
Paul Krugman
ΤΟ ΒΗΜΑ/ The NewYork Times
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου