Είμαστε όλοι θύματα του Ναρκισσισμού!

Ξεκαθαρίζω τον λόγο που καταπιάνομαι με το ναρκισσισμό. Είναι το μικρό αδερφάκι του ατομικισμού, υπό την σημερινή μετά κρίσης έννοια του "δεν χρειάζομαι κανέναν, θα τα καταφέρω μόνος μου, ό,τι λεφτά βγάζω θα τα χαλάω για πάρτη μου, δεν χρειάζομαι σύζυγο και παιδιά, να μην δίνω αναφορά σε κανέναν".

Αυτή είναι η ολοένα ανερχόμενη στάση ζωής του ατομικιστή, ο οποίος σήμερα είναι ο κατ' εξοχήν νάρκισσος. Γιατί μας ενδιαφέρει αυτό; Γιατί διανύουμε μια μεταβατική περίοδο που το συλλογικό φθίνει και ο ιός του ναρκισσισμού αυξάνει συνεχώς την προσήλωση στο εγώ και την προσωπική επιτυχία ως αυτοσκοπό, πράγμα αταίριαστο με την σημερινή ανάγκη κοινωνικής συσπείρωσης που απαιτεί η αλλαγή πορείας της χώρας.

Γι' αυτό ο ναρκισσιμός οφείλει να μας απασχολεί από την στιγμή που γνωρίζει τεράστια ακμή με επιπτώσεις τόσο στο άτομο όσο και στην κοινωνία. Δεν είναι υπερβολή να μιλήσει κανείς για "εθνική μοναξιά". Αν και ο ναρκισσισμός σήμερα έχει λάβει τη μορφή παγκοσμιοποιημένης ψυχολογικής αυτοβίας. Ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε στις φιλικές μας συναντήσεις και εξόδους τείνει να εξομοιωθεί με τον τρόπο της διαδικτιακής δράσης μας.

Παρέες φίλων μιλούν ολίγιστα αλλά καμαρώνουν επιδεικτικά ο καθένας την οθόνη του κινητού του με τις δεκάδες εφαρμογές για selfie. Οικογένειες αδυνατούν να συζητήσουν και μόνο με την εμφάνιση του ipad της μικρής κόρης στο τραπέζι έχουν να σχολιάσουν οποιαδήποτε βλακεία προκύψει στην οθόνη. Αντροπαρέες και γυναικοπαρέες είναι σε διπλανά τραπέζια κι αντί να μιλήσουν ο ένας στον άλλον, ψάχνουν στο fb τις φωτογραφίες για να φλερτάρουν στο messenger.

Ο καθένας θεωρεί σημαντικό να δημοσιοποιήσει την κατάστασή του στο fb αντί να την εκμυστηρευτεί σε έναν φίλο ή στον σύντροφό του (-υπέροχα στην τοποθεσία στο κρεβάτι μου). Νιώθουμε την ανάγκη να μας κάνουν like σε οποιαδήποτε συναισθηματική κατάσταση βιώνουμε, ακόμα κι όταν πενθούμε ανεβάζουμε ένα μαύρο cover για να προκαλέσουμε τυφώνα ερωτήσεων και σχολίων σχετικά με το τι μας συμβαίνει. Μια διαρκής ανάγκη συμμετοχής των άλλων, ακόμα και παντελώς αγνώστων, σε ό,τι μας συμβαίνει και η αποδοχή αυτής της κατάστασης από τους άλλους. Ακόμα και τα πιο ανούσια ζητήματα της ημέρας όταν ανέβουν σε κάποιο μέσο δικτύωσης αποκτούν σημασία και αξία για εμάς (-ψάχνοντας χαρτί υγείας στην τουαλέτα). Οι περισσότεροι έχουν καταντήσει να τραυματίζεται η αυτοπεποίθησή τους ή να ανυψώνεται αναλόγως με τα like που κερδίζει το selfie είδωλό τους. Και τα δύο φύλα, πλάθουν μία πραγματικότητα στην οποία θεωρούν ότι όσα περισσότερα like τόσοι και οι θαυμαστές της ομορφιάς τους και της κοσμοθεωρίας τους.

Δεν πρόκειται για μόδα, αλλά για επαναφορά της μόδας. Μία πρόχειρη συζήτηση με τους γονείς μας θα μας διαφωτίσει πως η selfie φωτογραφία έβγαινε και με τις παλιές φωτογραφικές μηχανές με το φιλμ και την ταινία. Η επανεμφάνισή της και η αναγωγή της σε κριτήριο ομορφιάς έχει να κάνει με τη σύγχρονη μοναξιά που ευνοούν οι καιροί. Η ζωή μέσα από το διαδίκτυο εξ ολοκλήρου είναι εν μέρει δικαιολογημένη σε μια κοινωνία αποχαυνωμένη, καταρρακωμένη οικονομικά και ατομικιστική. Εξάλλου, έχει περάσει η εποχή που καθ' ομοίωσιν των celebrities προσπαθούσε η σάρα και η μάρα να φανεί αντάξιά τους, να πάρει λίγη από την αίγλη τους μιμούμενες τα ναρκισσιστικά είδωλά τους. Είμαστε από μόνοι μας στη δίνη της αρρωστημένης υπερέκθεσης.

Ο φόβος της διαδικτιακής απόρριψης είναι πλέον μεγαλύτερος από τον φόβο της ανεργίας για τους νέους. Πιο πολύ πληγώνονται οι επίδοξοι κούκλοι και οι επίδοξες κούκλες του fb αν μια φωτογραφία τους δεν πάρει τα προσδοκώμενα like παρά αν αποτύχουν σε μια συνέντευξη για δουλειά. Μάλιστα, η ασθένειά τους γίνεται πιο αισθητή όταν μια φωτογραφία που δεν πάρει στα πρώτα λεπτά τα στάνταρ like, δίνει τη θέση της σε εναλλασσόμενες selfies μέχρις ότου βρεθεί αυτή που προκαλεί κύματα like και τυφώνα σχολίων. Η ανώμαλη αυτή αυταρέσκεια, η χωρίς φρένο ολίσθηση στο ναρκισσισμό, η μεγαλομανής αυτή εξιδανίκευση του εγώ αποτελεί την ρίζα του ατομικισμού και της μοναξιάς που χαρακτηρίζουν την κοινωνική ζωή του νεοέλληνα.

Το θέμα είναι πώς θα βρούμε το μέτρο! Γιατί, ο ναρκισσιμός δεν είναι καθ' αυτός ασθένεια. Ούτε όλοι οι χρήστες των μέσων δικτύωσης είναι θύματα της επιδημίας αυτοθαυμασμού. Το μέτρο βρίσκεται στο να αποφεύγεις την εμμονική αυτοπροβολή, να διαφημίζεσαι ταπεινά, να μην θέτεις ως κριτήρια της αποδοχής του εαυτού σου την ποσότητα των like από τους άλλους, να συνάπτεις αληθινές σχέσεις, να μην διστάζεις να φλερτάρεις face to face, να μην κουράζεσαι να αγαπάς , να μην φοβάσαι να εξωτερικεύσεις συναισθήματα που σου γεννιούνται, να συζητάς πολύ, να μην βγάζεις φωτογραφίες για να τσεκάρεις συνεχώς το image σου, να μην σε νοιάζει περισσότερο το αν θα γίνει το check in και λιγότερο αν θα απολαύσεις το τοπίο.

Διότι, πώς διαμαρτύρεσαι ότι είσαι μόνος σου και δεν έχεις φίλους και κανένας δεν είναι πρόθυμος να σε ακούσει, όταν από το ναρκισσισμό σου τους έχεις απομακρύνει όλους; Η μοναξιά είναι δική μας ευθύνη. Αν είμαστε αυθεντικοί και μαρτυρούμε τον εαυτό μας σε κάθε συναναστροφή, ποτέ δεν θα είμαστε μόνοι. Τί να τον κάνουμε τον ψυχολόγο λοιπόν και την διαδικτιακή αποδοχή;

frustra sed prudenter