Δυστυχώς, ο Βαγγέλης έφυγε. Ο εκφοβισμός, η πολυπρόσωπη βία που υφίστανται τα παιδιά ανέκαθεν είναι υπόθεση κάθε στοιχειωδώς λογικού ανθρώπου. Θα επιχειρήσω να περιγράψω μία μορφή bullying που εκδηλώνεται στην οικογένεια.
Ο εκφοβισμός αυτός περιλαμβάνει την πίεση, την καταπίεση, την χειραγώγηση, την βίαιη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού, την επιβολή, την υπερβολική αυστηρότητα. Τα παιδιά μαθαίνουν να ζουν από την πρώιμη εφηβεία τους υπό διαρκείς απειλές, υπό καθεστώς ανελευθερίας, ετεροκατεύθυνσης. Σε αυτά τα βιώματα μυούν τα παιδιά οι γονείς τους. Εκείνοι οι άνθρωποι που με το πρόσχημα των καλών προθέσεων διαπράττουν μέγιστα λάθη σε βάρος των τέκνων τους. Μόνο που όσο κι αν χτυπιούνται, ο σκοπός ποτέ δεν θα αγιάσει τα μέσα. Ποτέ. Μόνο την συνείδησή τους θα αγιάζει ο σκοπός, την οποία ναρκώνουν δήθεν ότι τα παιδιά τους θα τους χρωστούν αιώνια ευγνωμοσύνη στο μέλλον. Οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν την παραμικρή γνώση ή ενημέρωση ότι η διαχείριση του συναισθηματικού κόσμου των παιδιών είναι εφάμιλλη της οποιασδήποτε μαθηματικής ή γραμματικής γνώσης. Οι περισσότεροι γονείς δεν διδάσκουν. Επιβάλλουν, τιμωρούν, αδιαφορούν. Ας περιγράψουμε την συμπεριφορά γονέων ή τη νοοτροπία που εκφοβίζει τα παιδιά και τα οδηγεί σε διαρκή υπόγεια ή αθόρυβη κατάθλιψη ως θύματα γονεϊκού bullying.
Μεγαλώνουν τα παιδιά με την φράση «μην μου αντιμιλάς εμένα», ακολουθεί χαστούκι ή τιμωρία. Η βαθιά αυτή ριζωμένη φράση στο μυαλό ενός παιδιού το μαθαίνει να μην αντιδράει σε ό,τι τον ενοχλεί. Επειδή οι γονείς είναι ανίκανοι να συζητήσουν με το παιδί ή να προσαρμοστούν στις ιδέες του. Οι γονείς των γονιών μας έτσι μεγάλωσαν τους δικούς μας, άρα το ίδιο θα κάνουμε στο παιδί μας. «Αν δεν κάτσεις φρόνιμα, δεν έχει βόλτα, παγωτό, παιχνίδι κλπ». Το παιδί μαθαίνει να υποτάσσεται, όχι να διεκδικεί, να πνίγει τις ανάγκες του, ώστε ο γονιός να κάνει τις δουλειές του.
Το χειρότερο είδος καταπίεσης με αποτέλεσμα εντελώς αντίθετο από την επιθυμία του γονιού, είναι φυσικά ό,τι αφορά τις σχολικές ή φοιτητικές επιδόσεις. Ο γονιός μεταχειρίζεται όλα τα αρνητικά και ακατάλληλα μέσα, προκειμένου το παιδί του να είναι απουσιολόγος, να λένε όλοι οι ξένοι τα καλύτερα, να περάσει στο πανεπιστήμιο που ο γονιός θέλει, να τελειώσει την σχολή όταν ο γονιός θέλει και με τον τρόπο που ο γονιός θέλει... Ασφαλώς, δεν έχει καμία σημασία εάν στην πορεία το παιδί ανακαλύπτει ενδιαφέροντα ή ταλέντα διαφορετικά από τις επιθυμίες του γονιού, αν καταπνίγει ό,τι αγαπά, γιατί ο γονιός επειδή είναι εξήντα χρονών ξέρει καλύτερα σίγουρα. Δεν έχει σημασία αν το παιδί κατευθύνεται σε μονοπάτια μιας ζωής που περιλαμβάνει ό,τι αντιπαθεί. Φτάνει ο γονιός να’ ναι ευχαριστημένος. Ποτέ δεν θα πιστέψει κανένας γονιός το παιδί του όταν του ουρλιάζει «άσε με να έχω την ευθύνη της ευτυχίας ή της δυστυχίας στην ζωή μου εγώ, όχι εσύ».
Τα επειχειρήματα «μένεις στο σπίτι μου, εξαρτάσαι από μένα, είμαι μητέρα σου, είμαι πατέρας σου, μέχρι να βγάλεις λεφτά θα κάνεις αυτό που λέω» είναι επιχειρήματα που αξίζουν μόνο το κλείσιμο της πόρτας με δύναμη στο φεύγα του παιδιού. Ας όψεται η κρίση… Στην περίπτωση αυτή, επιχειρεί ο γονιός μέσα από την ασταμάτητη καταπίεση να γίνει το παιδί μια μηχανή μελέτης στην οποία το πρόγραμμα έχει ως απόλυτη προτεραιότητα το διάβασμα. Ο γονιός κατηγορεί το παιδί για τεμπελιά, του ξεκαθαρίζει πως είναι νομοτελειακά χαμένο από το τρένο της ζωής αν δεν διαβάζει διαρκώς για καλούς βαθμούς ή γρήγορο πτυχίο, καταφεύγει μέχρι και στην πρόκληση ενοχών στο παιδί κάνοντάς το να πιστέψει πως αν δεν διαβάσει η ρετσινιά του «αποτυχημένου γονιού» θα είναι ασήκωτη.
Στην πραγματικότητα, το μόνο που καταφέρνει αυτή η μορφή bullying είναι να εντυπώνει στην ψυχή του παιδιού πως ό,τι καταφέρνει ή ό,τι τέλος πάντων γίνεται στην ζωή του καθώς μεγαλώνει οφείλεται ή γίνεται στους γονείς ή για τους γονείς. Τις περισσότερες φορές, η ζωή αποδεικνύει ότι αυτό το είδος bullying έχει την γνωστή πορεία του μπούμερανγκ. Μερικά παιδιά μεγαλώνουν ως θύματα της κηδεμονίας των γονιών τους και πιάνει τόσο τόπο η καταπίεση, ώστε υπερλατρεύουν τους γονείς τους και ο σκοπός επιτυγχάνεται, οπότε η συνείδηση του γονιού μένει στο απυρόβλητο. Είναι όμως εκείνα τα παιδιά που σήμερα πληθαίνουν, τα οποία λόγω της βίας αυτής γίνονται σκληρόπετσα, μαθαίνουν την αρετή της υπομονής, περνάνε από διάφορα στάδια κατάθλιψης, αλλά τελικά βρίσκουν τον δρόμο τους, στέκονται στα πόδια τους με τον τρόπο που εκείνα θέλουν και τότε το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.
Η εκδίκηση είναι δασκάλα ακόμα κι όταν στρέφεται σε αγαπημένα πρόσωπα. Η καταπίεση γεννά το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Γι’ αυτό, όλο και συχνότερα οι γονείς-bullies αργά ή γρήγορα παίρνουν αυτό που αξίζουν. Διαλυμένες οικογένειες με παιδιά στην άκρη της γης και γονείς εν τέλει δυστυχισμένους. Χρόνος υπάρχει πάντα, όμως όταν το παιδί-θύμα επιχειρεί συζήτηση και η επιχειρηματολογία του γονιού περιλαμβάνει την εκ νέου εξιστόρηση της μισητής κοσμοθεωρίας τότε ελπίδα δεν υπάρχει. Οι περισσότεροι γονείς μεγάλωσαν τις δεκαετίες που διανύσαμε τα παιδιά τους με το δόγμα της χρεοκοπίας: λεφτά, βόλεμα, περιουσία. Σε αυτήν την πορεία γεμάτη εκφοβισμό και ψυχολογική καταρράκωση για τα παιδιά, ο βλαμμένος γονιός κομπάζει για την κοσμοθεωρία του και καταπιέζει ες αεί τα δύστυχα παιδιά του καμαρώνοντας ο μωρός ότι θα τον ευγνωμονούν μια ζωή.
Ακόμη πιο σοβαρός εκφοβισμός είναι ο δρόμος προς τον ανδρισμό των αγοριών. Εδώ η δικαιολογία-σκοπός είναι να μην γίνει αδερφή το παιδί. Πώς εκπαιδεύεται; Ακούει μπράβο κάθε φορά που δέρνει συμμαθητή του. Στα δεκατέσσερα χρόνια του, επισκέπτεται οίκο ανοχής για να είναι σίγουρος πια ο βλάξ γονιός. Όταν η ανατροφή περιλαμβάνει μαθήματα διά τιμωρίας, ψυχολογικής επιβολής, γονεϊκής ματαιοδοξίας, δόγματος «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», αδιαφορίας, φυσιολογικά το παιδί γίνεται ευάλωτο σε κάθε μορφής βίας, ακριβώς γιατί την έχει υποστεί πρώτα σπίτι του. Το οικογενειακό bullying μπορεί να λάβει αρκετές μορφές, όπως συμβαίνει και με το σχολικό. Αυτό που έχει σημασία, είναι πως το bullying της ως άνω μορφής απομακρύνει το παιδί από τους γονείς-θύτες αλλά ακόμα κι απ’ την ίδια την ζωή. Γιατί, ο άνθρωπος είναι φύσει βέβαιο πως θα αντιδράσει σε οτιδήποτε τον ενοχλεί παρατεταμένα.
Το θέμα, κατά την εκτίμησή μου, άπτεται της παιδείας και της προσωπικής αυτομόρφωσης κάθε γονέα και ποτέ δεν θα δικαιολογήσω κανέναν. Το πρώτο που έχω να κάνω είναι να απαγορεύσω σε οποιονδήποτε στο μέλλον να με εκφοβίσει για οτιδήποτε στην ζωή μου. Και να λάβω τα μέτρα μου για οποιονδήποτε συνάνθρωπό μου δεν τολμά να μιλήσει. Για τον Βαγγέλη…
frustra sed prudenter
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου